-ismu

Sicilianu

Suffissu

-ismu s m (puru scrittu -ìsimu)

(linguìstica) Suffissu assai pruduttivu sia ntô sicilianu clàssicu sia ntô sicilianu mudernu e cuntimpuràniu; s'usa pi dirivari un nomu cumuni astrattu, a li voti usatu n modu cuncretu, cu un significatu ginirali di catigurìa o catigurizzazzioni; ntô spicìficu:
pò dirivari lu nomu d'un muvimentu pulìticu, riliggiusu, culturali, artìsticu, ecc.:
- d'un nomu cumuni: fascismu, cumunismu, buddismu, futurismu, islamismu, ecc.
- d'un nomu propiu: marxismu, zoruastrismu ecc.
- di n'aggittivu: lialismu, sucialismu, ecc.
- di na lucuzzioni: nazziunalsucialismu, ecc.
pò dirivari lu cuncettu d'un cumpurtamentu:
- d'un nomu cumuni: alculismu, eruismu, timpismu ecc.
- di n'aggittivu: ottimismu, scetticismu, ecc.
- di ràdichi d'urìggini latina o greca antica: eguismu, fanatismu, ecc.
pò dirivari na cunnizzioni fìsica o fisiològgica, spiciarmenti siddu patològgica:
- d'un nomu cumuni: cannabbismu, ecc.
- d'un nomu propiu: daltonismu, ecc.
- di n'aggittivo: mutismu, ecc.
- di ràdichi d'urìggini latina o greca antica: strabbismu, ecc.
pò dirivari na carattirìstica, nu statu, na rilazzioni, ecc.:
- d'un nomu propiu: voltaismu ecc.
- di n'aggittivu: amurfismu, magnitismu, parallillismu, ecc.
- di ràdichi d'urìggini latina o greca antica: parussismu, ecc.
pò dari l'idìa di trasfurmazzioni, comu p'asempiu nta nu ritu, un finòminu, ecc.:
- di ràdichi d'urìggini latina o greca antica: esurcismu, mitabbulismu, silluggismu ecc.
pò dirivari lu cuncettu d'urìggini di na cosa, spiciarmenti n linguìstica:
- d'un nomu propiu: dantismu, pitrarchismu, ecc.
- di n'aggittivu: riggiunalismu, ecc.
- di ràdichi d'urìggine latina o greca antica: arcaismu, neoluggismu, ecc.
pò dirivari lu nomu di n'assimbratu o di nu sistema:
- d'un nomu cumuni: urganismu, ecc.
- di n'aggittivu: miccanismu, ecc.
pò dirivari lu nomu di na disciprina spurtiva, di nu travagghiu, d'un passatempu, ecc.:
- d'un nomu cumuni: autumubbilismu, mudillismu, visaggismu, ecc.
- di ràdichi d'urìggini latina o greca antica: podismu, ecc.
- di palori d'urìggini stranera: turismu, ecc.